بعد از کاشت نهال هرس انجام دهیم؟
یکی از سوالات رایج باغداران و علاقه‌مندان به فضای سبز این است: “آیا بلافاصله بعد از کاشت نهال، باید هرس را آغاز کرد؟” پاسخ به این سوال، کلید سلامت و شکل‌گیری صحیح درختان شما در آینده است. هرس نه تنها یک عمل تزئینی نیست، بلکه یک اقدام حیاتی و سرمایه‌گذاری برای ساخت اسکلت قوی و افزایش باردهی درخت محسوب می‌شود.
انواع هرس نهال های میوه
چرا هرس بلافاصله بعد از کاشت اینقدر مهم است؟
وقتی شما یک نهال جوان را از خزانه به زمین اصلی منتقل می‌کنید، نهال با یک شوک انتقال مواجه می‌شود. سیستم ریشه کوچک و آسیب‌دیده آن، اغلب نمی‌تواند آب و مواد مغذی کافی را به تمام شاخه‌ها و برگ‌های بزرگتر برساند. اینجاست که هرس به کمک نهال می‌آید:
-
تعادل بین ریشه و تاج: با هرس کردن بخشی از شاخه‌ها، بار کاری ریشه‌های کوچک را کاهش می‌دهید و به نهال فرصت می‌دهید انرژی خود را صرف ریشه‌زایی و استقرار اولیه کند.
-
شکل‌دهی اساسی: سال اول، زمان طلایی برای تعیین اسکلت اصلی و شکل آینده درخت است. شما با انتخاب شاخه‌های اصلی قوی، مسیر رشد درخت را برای سال‌های آینده هدایت می‌کنید.
-
جلوگیری از بیماری: حذف شاخه‌های اضافی، شکسته و بیمار، باعث جریان یافتن بهتر هوا و نور در مرکز درخت شده و احتمال بروز بیماری‌های قارچی را کاهش می‌دهد.
انواع هرس بعد از کاشت، کدام یک برای نهال شما مناسب است؟
هرس پس از کاشت به دو شکل اصلی انجام می‌شود که انتخاب آن بستگی به نوع نهال و هدف شما دارد:
۱. هرس فرم
این نوع هرس، رایج‌ترین و مهم‌ترین هرس پس از کاشت است که برای درختان میوه و زینتی همچون نهال آلبالو شربتی، نهال بادام اسکندر و… کاربرد دارد. هدف اصلی، ایجاد ساختار قوی و تعیین شاخه‌های اصلی (اسافل) درخت است.
اصول کلی هرس فرم بلافاصله بعد از کاشت:
-
حذف شاخه‌های رقیب: تمام شاخه‌هایی که با شاخه اصلی (رهبر) رقابت می‌کنند را از پایین قطع کنید.
-
انتخاب شاخه‌های اصلی: ۳ تا ۵ شاخه قوی، سالم و با زاویه باز (حدود ۴۵ درجه) را که به خوبی در اطراف تنه اصلی توزیع شده‌اند، به عنوان شاخه‌های اصلی آینده انتخاب و بقیه را حذف کنید.
-
کوتاه‌کردن شاخه‌های اصلی: این شاخه‌های انتخاب شده را به اندازه یک‌سوم تا نصف کوتاه کنید. این کار رشد جوانه‌های جانبی و تقویت آن شاخه را تحریک می‌کند.
۲. هرس سربرداری
این روش بیشتر برای درختان حساس یا نهال‌های ضعیف استفاده می‌شود. در این روش، شما تنها نوک شاخه اصلی و شاخه‌های فرعی را کمی کوتاه می‌کنید تا رشد جوانه‌های جانبی تحریک شود، بدون اینکه شکل کلی درخت به شدت تغییر کند.
آیا هرس برای همه نهال‌ها ضروری است؟
خیر! این یک قانون کلی نیست. برای برخی درختان، همچون نهال گردو آلتای هرس شدید بلافاصله پس از کاشت می‌تواند مضر باشد:
-
درختان همیشه‌سبز (مانند کاج و سرو): این درختان معمولاً پس از کاشت به هرس زیادی نیاز ندارند، مگر برای حذف شاخه‌های کاملاً شکسته یا خشکیده.
-
درختانی که روی پایه ضعیف پیوند زده شده‌اند: این درختان برای ترمیم و جبران شوک انتقال به حداکثر سطح برگ نیاز دارند.
-
نهال‌های بسیار کوچک و ضعیف: بهتر است به این نهال‌ها فرصت دهید تا ابتدا قدری قوی شوند و سپس در سال بعد هرس شوند.
نکات طلایی و هشدارهای مهم برای هرس موفق
-
زمان‌بندی درست: بهترین زمان برای هرس پس از کاشت، همین اوایل بهار (پس از رفع سرمای زمستان) یا در پاییز پس از خزان درختان است. از هرس در اواسط تابستان و زیر آفتاب شدید خودداری کنید.
-
ابزار مناسب و ضدعفونی‌شده: حتماً از قیچی و اره تیز و تمیز استفاده کنید. ضدعفونی کردن ابزار با الکل بین هرس درختان مختلف، از انتقال بیماری جلوگیری می‌کند.
-
اصل “کم ولی صحیح”: در سال اول، زیاده‌روی نکنید. بیش از ۲۵-۳۰ درصد از حجم کل شاخه‌ها را حذف نکنید. هدف اصلی، راه‌اندازی درخت است، نه بی‌رویی کردن آن!
-
تکنیک برش صحیح: برش را دقیقاً از بالای یک جوانه سالم که به سمت بیرون از مرکز درخت است، به صورت اریب بزنید. از برش‌های صاف و ایجاد “زخم” بزرگ روی تنه اصلی جداً خودداری کنید.
جمع بندی
پاسخ نهایی به سوال اصلی این است: بله، در اکثر موارد انجام یک هرس سبک و اصولی بلافاصله پس از کاشت نهال، نه تنها مفید بلکه ضروری است. این کار مانند نقشه‌کشی برای ساختن یک خانه محکم و زیباست. با صرف کمی وقت و دقت در همان ابتدا، شما آینده درخت خود را تضمین می‌کنید و از داشتن درختی قوی، سالم و پربار برای سال‌های آینده لذت خواهید برد.
راه های ارتباطی با نهالستان
شعبه مرکزی: تهران -دماوند۸کیلومتری جاده فیروزکوه ۲۰۰متر بالاتر از سه راهی ابسرد، در جاده اصلی فیروزکوه روبروی مسجد اهل بیت
شعبه میاندواب: میاندواب جاده بوکان بالاتر از کشتارگاه صنعتی جنب غذاخوری دالاهو نهالستان یاسین سعادت
شماره تماس: 09123120501