اصول اولیه هرس نهال؛ راهنمای گام به گام برای باغبانان تازه‌کار
هرس یکی از حیاتی‌ترین عملیات در باغبانی است که اگر به درستی انجام شود، سلامت، رشد و باروری درختان را برای سال‌های آینده تضمین می‌کند. در این مقاله، به اصول اولیه و کاربردی هرس نهال می‌پردازیم، بدون هیچ اضافه‌گویی و با نکات کاملاً عملی که باعث می شود به راحتی این کار را در باغچه یا باغ خود انجام دهید.
نحوه انجام هرس اصولی نهال
هدف از هرس نهال چیست؟
پیش از شروع، باید بدانید چرا هرس می‌کنید:
-
حذف شاخه‌های مرده، بیمار یا آسیب‌دیده
-
هدایت شکل و ساختار درخت
-
تحریک رشد شاخه‌های قوی و بارور
-
جریان بهتر هوا و نور به داخل تاج درخت
-
کنترل اندازه درخت برای سهولت برداشت محصول
ناگفته نماند که هرس برای انواع نهال همچون نهال گردو فرنور، نهال گردو پکان، نهال آلو بخارا و…. باید انجام شود.
زمان مناسب برای هرس
-
نهال‌های خزاندار (سیب، گلابی، هلو و…): بهترین زمان در اواخر زمستان یا اوایل بهار، زمانی که درخت هنوز در خواب است ولی سرمای شدید سپری شده.
-
نهال‌های همیشه‌سبز (مرکبات، زیتون): اواخر زمستان یا پس از پایان فصل برداشت.
-
هرس تابستانه: برای کنترل رشد بیش‌ازحد و حذف پاجوش‌ها مناسب است.
ابزارهای مورد نیاز
-
قیچی هرس دستی: برای شاخه‌های نازک (قطر کمتر از ۲ سانتی‌متر).
-
** اره هرس:** برای شاخه‌های کلفت‌تر.
-
چوب هرس بلند: برای شاخه‌های مرتفع.
-
محلول ضدعفونی‌کننده (الکل یا وایتکس رقیق): برای ضدعفونی ابزار قبل از هرس هر درخت، جهت جلوگیری از انتقال بیماری.
۵ اصل طلایی در هرس نهال
۱. هرس فرم‌دهی در سال‌های اولیه
هدف اصلی در سال‌های اول، ایجاد اسکلت قوی برای درخت است.
-
سال اول: تنها شاخه‌های شکسته، بیمار یا بسیار پایین را حذف کنید.
-
سال دوم و سوم: ۳ تا ۵ شاخه اصلی و قوی که با تنه زاویه‌ای باز دارند (حدود ۴۵ درجه) را به عنوان شاخه‌های اصلی انتخاب و بقیه را حذف کنید. شاخه‌هایی که با تنه زاویه بسته دارند، ضعیف هستند و احتمال شکستگی دارند.
۲. قاعده برش را رعایت کنید
-
همیشه دقیقاً بالای یک جوانه یا گره به سمت بیرون برش بزنید. این کار رشد جدید را به سمت بیرون هدایت می‌کند و از شلوغی مرکز درخت جلوگیری می‌کند.
-
برش باید تمیز و با زاویه ۴۵ درجه باشد تا آب باران روی آن نایستد.
۳. “کم ولی درست” بهتر از “زیاد ولی اشتباه” است
در هر نوبت هرس، بیش از ۲۵٪ از حجم کل شاخه‌ها را حذف نکنید. هرس شدید (هرس سنگین) باعث شوک به نهال و رشد بی‌رویه پاجوش می‌شود.
۴. قاعده یک‌سوم را فراموش نکنید
هنگام حذف یک شاخه فرعی:
-
قطر شاخه‌ای که می‌برید باید حداکثر یک‌سوم قطر شاخه‌ای باشد که به آن متصل است. حذف شاخه‌های بسیار کلفت، زخم بزرگ‌تری ایجاد می‌کند که التیام آن برای درخت سخت است.
۵. شاخه‌های مشکل‌ساز را اولویت دهید
همیشه ابتدا این شاخه‌ها را حذف کنید:
-
شاخه‌های مرده، خشک‌شده یا بیمار.
-
شاخه‌های اضافی که به سمت مرکز درخت رشد کرده‌اند.
-
شاخه‌های روی هم افتاده یا در حال ساییده شدن.
-
پاجوش‌ها (شاخه‌هایی که از پایین تنه یا ریشه می‌رویند).
چه کارهایی را نباید انجام داد؟
-
هرس در پاییز: زیرا رشد جدید تحریک می‌شود و با رسیدن سرما، این جوانه‌ها آسیب می‌بینند.
-
استفاده از ابزار کند و ضدعفونی‌نشده: که باعث لهیدگی بافت چوب و انتقال بیماری می‌شود.
-
حذف ناگهانی تمام تاج درخت: این کار به نهال شوک وارد می‌کند.
جمع بندی
هرس یک مهارت اکتسابی است. با رعایت این اصول اولیه و مشاهده نتیجه کار، به مرور در آن حرفه‌ای خواهید شد. یادتان باشد که هر درختی شخصیت منحصر به فردی دارد؛ بنابراین اصول کلی را با توجه به گونه درخت و شرایط باغتان تطبیق دهید. بهترین راهکار این است: کمتر ببرید، بیشتر مشاهده کنید و از اشتباهات کوچک یاد بگیرید.
راه های ارتباطی با نهالستان
شعبه مرکزی: تهران -دماوند۸کیلومتری جاده فیروزکوه ۲۰۰متر بالاتر از سه راهی ابسرد، در جاده اصلی فیروزکوه روبروی مسجد اهل بیت
شعبه میاندواب: میاندواب جاده بوکان بالاتر از کشتارگاه صنعتی جنب غذاخوری دالاهو نهالستان یاسین سعادت
شماره تماس: 09123120501