راهنمای کامل پرورش نهال بادام در زمین های کوهستانی
کاشت و پرورش نهال بادام در اراضی کوهستانی، به دلیل سازگاری نسبی این درخت با شرایط سخت، یک فرصت کشاورزی ارزشمند محسوب میشود. بادام با نیاز آبی متوسط و مقاومت به سرمای زمستانه، میتواند در ارتفاعات و شیبهای مناسب بهخوبی رشد کند. موفقیت در این مسیر، اما، مستلزم رعایت اصولی دقیق و تطبیق با شرایط ویژه کوهستان است.
کاشت و پرورش نهال بادام
۱. انتخاب رقم و نهال مناسب
انتخاب رقم، سنگ بنای موفقیت است. در مناطق کوهستانی، ارقام دیرگل و مقاوم به سرما ارجحیت دارند تا خطر سرمازدگی بهاره که مهمترین تهدید است، کاهش یابد. نهال باید از پایههای بومی و مقاوم (مانند پایه بادام تلخ یا برخی پایههای هیبرید) پیوند خورده، سالم، عاری از آفت و بیماری و دارای گواهی بهداشتی باشد. توجه به سازگاری منطقهای رقم انتخابی با ارتفاع و آب و هوای خاص محل کشت ضروری است.
۲. آمادهسازی زمین و احداث باغ
زمینهای کوهستانی غالباً دارای شیب، سنگلاخ و عمق کم خاک هستند. اقدامات زیر ضروری است:
-
طرحریزی و تراسبندی: در شیبهای بیشتر از ۱۰ درصد، احداث تراس (بانکت) یا استفاده از روش کشت روی خطوط تراز برای حفظ خاک و آب اجتنابناپذیر است.
-
آمادهسازی خاک: انجام آزمون خاک برای بررسی شوری، اسیدیته و مواد مغذی مهم است. خاک باید عمیق، سبک و با زهکش عالی باشد. اضافه کردن مواد آلی (کود دامی پوسیده) به بهبود ساختار خاک کمک میکند.
-
تعیین فاصله کاشت: به دلیل محدودیت فضا و نور در برخی شیبها، فاصله کاشت باید با دقت انتخاب شود. معمولاً فواصل ۶×۵ یا ۷×۶ متر در نظر گرفته میشود. این فاصله با کشت متراکمتری مثل نهال گل محمدی متفاوت است.
۳. زمان و روش کاشت
بهترین زمان کاشت نهال بادام در مناطق کوهستانی، پس از رفع سرمای زمستان و قبل از بیدارشدن جوانهها (اواخر اسفند تا اوایل فروردین) است. روش کاشت شامل مراحل زیر است:
-
حفر چالههایی به ابعاد حداقل ۱×۱×۱ متر.
-
مخلوط کردن خاک سطحی با کود دامی پوسیده و مقداری کود فسفاته در کف چاله.
-
قراردادن نهال به گونهای که محل پیوند بالای سطح خاک باشد.
-
آبیاری سنگین بلافاصله پس از کاشت.
۴. مدیریت آبیاری
اگرچه بادام به خشکی نسبتاً مقاوم است، ولی آبیاری منظم در سالهای اولیه برای استقرار ریشه حیاتی است. در زمینهای کوهستانی، استفاده از سیستمهای آبیاری تحت فشار به دلیل صرفهجویی در آب، یکنواختی پخش و جلوگیری از فرسایش خاک توصیه میشود. نیاز آبی بادام از درختان پرتوقعتر مانند نهال انگور ریش بابا کمتر است.
۵. تغذیه و کوددهی
کوددهی باید بر اساس آزمون برگ و خاک باشد. بهطور کلی، مصرف کودهای پتاسه برای افزایش مقاومت به خشکی و سرما، و کودهای فسفاته برای توسعه ریشه در این مناطق مهم است. مصرف کودهای ازته باید محتاطانه و عمدتاً در ابتدای فصل رشد باشد تا از تحریک رشد دیررس و آسیب سرمازدگی جلوگیری شود.
۶. هرس فرمدهی و تربیت
هرس در زمینهای کوهستانی با هدف ایجاد اسکلتی قوی و پرشاخه که در برابر بادهای شدید مقاوم باشد، انجام میشود. معمولاً از فرمهای جامی یا شلجمی استفاده میشود که نورگیری بهتری در شیبهای مختلف دارند. هرس سالیانه باردهی نیز برای حفظ سلامت درخت ضروری است.
۷. مدیریت آفات و بیماریها
پایش مداوم باغ برای مقابله بهموقع با آفاتی مانند کرم خراط، شتهها و بیماریهایی مانند پوسیدگی قهوهای ریشه یا شانکر باکتریایی ضروری است. سمپاشی باید با توجه به جهت باد و جلوگیری از رانش سم به پایین دست انجام شود. مقاومت بادام با گونههای حساستری مانند نهال به کوزهای یا نهال گلابی دوشیز متفاوت است.
۸. گردهافشانی
اکثر ارقام بادام خودناسازگار هستند. برای تضمین تشکیل میوه، کاشت ارقام گردهزا به نسبت مناسب (حداقل یک ردیف از هر سه ردیف) در باغ الزامی است.
۹. توجه به کشت همراه و موانع
در برخی سیستمهای کشت، ممکن است در حاشیه یا بین ردیفهای جوان بادام، گیاهان دیگری مانند نهال زرشک قائنات (برای مقاصد دارویی و حفاظت خاک) یا نهال شلیل کیوتا کشت شود. اما باید از رقابت این گیاهان با نهالهای جوان بادام بر سر آب و مواد غذایی جلوگیری کرد. همچنین، کاشت گونههای کاملاً نامتناسب مانند نهال پسته بادامی که به گرمای زیاد و خاکهای عمیق دشت نیاز دارد، در این شرایط توصیه نمیشود.
نتیجهگیری
پرورش نهال بادام در زمینهای کوهستانی یک سرمایهگذاری بلندمدت و پایدار است که با برنامهریزی دقیق، انتخاب مناسب و مدیریت صحیح منابع آب و خاک به نتیجه میرسد. با درنظرگرفتن چالشهایی مانند سرمازدگی، شیب زمین و محدودیت خاک، میتوان از این مناطق بهرهوری اقتصادی مناسبی دست یافت و در حفظ محیط زیست و جلوگیری از فرسایش نیز گام مؤثری برداشت.
راه های ارتباطی با نهالستان
شعبه مرکزی: تهران -دماوند۸کیلومتری جاده فیروزکوه ۲۰۰متر بالاتر از سه راهی ابسرد، در جاده اصلی فیروزکوه روبروی مسجد اهل بیت
شعبه میاندواب: میاندواب جاده بوکان بالاتر از کشتارگاه صنعتی جنب غذاخوری دالاهو نهالستان یاسین سعادت
شماره تماس: 09123120501