هرس و کوددهی نهال ها، بایدها و نبایدها
برای اینکه نهال‌های شما به درختانی پربار و سالم تبدیل شوند، هرس و کوددهی نهال ها به صورت صحیح دو عامل کلیدی و جدایی‌ناپذیر هستند. این دو عملیات باغبانی، نه تنها به رشد و نمو بهتر نهال کمک می‌کنند، بلکه مقاومت آن را در برابر بیماری‌ها و آفات نیز افزایش می‌دهند. اما انجام نادرست آنها می‌تواند به نهال آسیب جدی برساند و حتی منجر به از بین رفتن آن شود. در این راهنمای جامع، به بایدها و نبایدهای هرس و کوددهی نهال‌ها می‌پردازیم تا بتوانید با اطمینان خاطر، بهترین مراقبت را از درختان جوان خود به عمل آورید. با رعایت نکات ذکر شده، شاهد رشد چشمگیر و باردهی مطلوب نهال‌های خود خواهید بود.
اصول هرس و کوددهی نهال ها
هرس، شکل دهی و تقویت نهال
هرس، هنر حذف شاخه‌های مرده، بیمار، آسیب‌دیده یا اضافی است که به منظور بهبود سلامت، شکل‌دهی و افزایش باردهی نهال انجام می‌شود. زمان و روش صحیح هرس برای هر نوع نهال متفاوت است، اما اصول کلی آن ثابت است.
-
بایدها:
- شناخت هدف هرس: قبل از شروع، هدف خود را مشخص کنید؛ آیا برای فرم‌دهی است، حذف شاخه‌های بیمار، یا تحریک باردهی؟ فرقی نمی کند نهال شلیل شمس دارید یا نهال گردو و بادام و…
- زمان مناسب هرس: بیشتر هرس‌ها در اواخر زمستان و اوایل بهار، قبل از بیدار شدن نهال و آغاز رشد جدید انجام می‌شود. این زمان به نهال اجازه می‌دهد تا انرژی خود را صرف ترمیم زخم‌ها و تولید شاخه‌های جدید کند. هرس تابستانه (سبز) برای کنترل رشد و حذف پاجوش‌ها و نرک‌ها نیز مفید است.
- استفاده از ابزار تیز و تمیز: همیشه از قیچی، اره یا چاقوی هرس تیز و ضدعفونی شده استفاده کنید تا برش‌ها تمیز باشند و از انتقال بیماری‌ها جلوگیری شود. ابزار کند به بافت گیاه آسیب می‌رساند.
- حذف شاخه‌های بیمار و خشک: هر شاخه خشک، شکسته یا دارای علائم بیماری را فوراً حذف کنید تا از گسترش آلودگی به سایر قسمت‌های نهال جلوگیری شود.
- حذف شاخه‌های موازی و متقاطع: شاخه‌هایی که به سمت داخل تاج نهال رشد می‌کنند، یا با یکدیگر موازی هستند و فضا را اشغال می‌کنند، باید هرس شوند. این کار به تهویه بهتر و نفوذ نور خورشید کمک می‌کند.
- توجه به جوانه بیرونی: هنگام هرس، برش را حدود نیم سانتی‌متر بالای یک جوانه سالم و رو به بیرون بزنید. این کار باعث هدایت رشد شاخه به سمت بیرون و باز شدن تاج درخت می‌شود.
-
نبایدها:
- هرس بیش از حد (هرس شدید): هرگز بیش از 25 تا 30 درصد از حجم کلی شاخ و برگ نهال را در یک فصل هرس نکنید. هرس بیش از حد به نهال شوک وارد کرده و آن را ضعیف می‌کند.
- هرس در زمان نامناسب: هرس در اواخر پاییز یا در اوج فصل رشد (جز هرس‌های سبک تابستانه)، می‌تواند نهال را در معرض سرمازدگی یا ضعف قرار دهد.
- هرس بدون هدف: بدون داشتن دانش کافی و هدف مشخص، اقدام به هرس نکنید. هر برش، واکنشی از نهال را در پی دارد.
- جا گذاشتن پاجوش و نرک: پاجوش‌ها (شاخه‌هایی که از ریشه رشد می‌کنند) و نرک‌ها (شاخه‌های قوی و عمودی که از تنه یا شاخه‌های اصلی می‌رویند) باید به طور منظم حذف شوند زیرا انرژی نهال را هدر می‌دهند.
کوددهی،تغذیه برای رشد پایدار
کوددهی به معنای فراهم کردن مواد مغذی ضروری برای نهال است که از طریق خاک به دست می‌آیند و برای رشد سالم، توسعه ریشه، گلدهی و باردهی ضروری هستند. خاک‌های باغچه ممکن است به اندازه کافی غنی نباشند، بنابراین استفاده از کود مکمل می‌تواند بسیار کمک‌کننده باشد.
-
بایدها:
- آزمایش خاک: بهترین راه برای تعیین نیازهای کودی نهال، انجام آزمایش خاک است. این آزمایش کمبودها یا بیش‌بودهای عناصر غذایی را نشان می‌دهد.
- استفاده از کود مناسب: کودها معمولاً دارای نسبت NPK (نیتروژن، فسفر، پتاسیم) هستند. نیتروژن برای رشد رویشی، فسفر برای ریشه و گلدهی، و پتاسیم برای سلامت کلی و مقاومت در برابر بیماری‌ها مهم است. کودهای کامل و متعادل، به خصوص در سال‌های اولیه، توصیه می‌شوند.
- زمان صحیح کوددهی: بهترین زمان برای کوددهی نهال‌ها از جمله نهال بادام مامایی، نهال گردو ژنوتیپ، نهال آلو و…، اوایل بهار، قبل از شروع رشد فعال است. در طول فصل رشد نیز می‌توان کوددهی را تکرار کرد، اما از کوددهی در اواخر تابستان یا پاییز خودداری کنید تا رشد جدید تحریک نشود و در معرض سرمازدگی قرار نگیرد.
- مقدار مناسب کود: همیشه دستورالعمل روی بسته‌بندی کود را با دقت بخوانید و مقدار توصیه شده را رعایت کنید. استفاده بیش از حد از کود می‌تواند باعث سوختگی ریشه و آسیب به نهال شود.
- روش صحیح پخش کود: کود را به طور یکنواخت در اطراف منطقه ریشه نهال (نه چسبیده به تنه) پخش کنید و سپس با آب فراوان آبیاری کنید تا کود در خاک حل شده و به ریشه‌ها برسد.
-
نبایدها:
- کوددهی به نهال تازه کاشته شده: در چند هفته اول پس از کاشت، به نهال تازه کود ندهید. اجازه دهید ریشه‌ها در خاک مستقر شوند و سپس کوددهی را آغاز کنید.
- استفاده بیش از حد از کود: “هرچه بیشتر، بهتر” در مورد کوددهی صدق نمی‌کند. کوددهی بیش از حد می‌تواند به ریشه‌ها آسیب برساند و باعث سوختگی شیمیایی شود.
- کوددهی در پاییز یا اواخر تابستان: این کار می‌تواند رشد جدید را در نهال تحریک کند که در برابر سرمازدگی زمستان آسیب‌پذیر است.
- پاشیدن کود مستقیم روی تنه یا برگ‌ها: کودهای شیمیایی می‌توانند باعث سوختگی تنه یا برگ‌ها شوند. کود را همیشه در اطراف منطقه ریشه بپاشید.
- نادیده گرفتن نیازهای خاص نهال: هر نهالی نیازهای غذایی خاص خود را دارد. برخی به عناصر میکرو بیشتری نیاز دارند و برخی دیگر به نسبت‌های خاصی از NPK.
راه های ارتباطی با نهالستان
شعبه مرکزی: تهران -دماوند۸کیلومتری جاده فیروزکوه ۲۰۰متر بالاتر از سه راهی ابسرد، در جاده اصلی فیروزکوه روبروی مسجد اهل بیت
شعبه میاندواب: میاندواب جاده بوکان بالاتر از کشتارگاه صنعتی جنب غذاخوری دالاهو نهالستان یاسین سعادت
شماره تماس: 09123120501