تأثیر روش‌های نوین آبیاری بر رشد نهال های مقاوم به شوری
در شرایط بحران آب و افزایش شوری منابع آبی، استفاده از روش‌های نوین آبیاری برای کشت و رشد نهال های مقاوم به شوری به یک ضرورت تبدیل شده است. تحقیقات نشان می‌دهد که انتخاب روش مناسب آبیاری می‌تواند تأثیر شوری را کاهش داده و رشد بهینه گیاهان را حتی در شرایط نامساعد تضمین کند. این مقاله به بررسی تأثیر روش‌های مختلف آبیاری مانند آبیاری سفالی، قطره‌ای و بارانی بر رشد نهال‌های مقاوم به شوری می‌پردازد.
روش‌های نوین آبیاری و مزایای آنها برای گیاهان مقاوم به شوری
۱. آبیاری سفالی (کوزهای)
آبیاری سفالی یکی از روش‌های باستانی اما بسیار مؤثر در مناطق خشک و شور است که اخیراً مورد توجه مجدد قرار گرفته است. در این روش از کوزه‌های سفالی متخلخل استفاده می‌شود که آب را به آرامی و مستقیماً به منطقه ریشه گیاه می‌رسانند.
مزایا برای رشد نهال های مقاوم به شوری:
- کاهش تبخیر آب و جلوگیری از تجمع نمک در سطح خاک
- توزیع یکنواخت رطوبت در خاک که منجر به کاهش تنش شوری می‌شود
- کاهش دمای اطراف ریشه گیاه که برای رشد در شرایط شور مفید است
- صرفه‌جویی تا ۷۰ درصد در مصرف آب نسبت به روش‌های سنتی
مطالعه‌ای بر روی نهال‌های گلمحمدی و چای‌ترش در دشت سیستان نشان داد که در روش آبیاری سفالی، ارتفاع نهال‌ها ۱۳ درصد و قطر ساقه ۱.۷ درصد بیشتر از روش آبیاری قطره‌ای بود
۲. آبیاری قطره‌ای
آبیاری قطره‌ای یکی از کارآمدترین روش‌ها برای مدیریت شوری در کشاورزی محسوب می‌شود.
تأثیر بر نهال‌های مقاوم به شوری:
- حفظ رطوبت پایدار در منطقه ریشه بدون ایجاد شوک شوری
- امکان اختلاط آب شور و شیرین برای کاهش اثرات منفی شوری
- کاهش تجمع نمک در ناحیه ریشه به دلیل آبیاری مکرر با حجم کم
با این حال، مشکل اصلی در آبیاری قطره‌ای با آب شور، گرفتگی قطره‌چکان‌ها است. تحقیقات نشان می‌دهد که با افزایش شوری آب از ۷ به ۱۴ دسی‌زیمنس بر متر، میزان گرفتگی قطره‌چکان‌ها به طور معناداری افزایش می‌یابد
۳. آبیاری بارانی
آبیاری بارانی اگرچه در شرایط شوری نیاز به مدیریت دقیق دارد، اما می‌تواند برای برخی نهال‌های مقاوم مفید باشد.
ملاحظات برای نهال‌های مقاوم:
- مناسب برای گیاهانی مانند چمن‌های مقاوم به شوری (فستوکا، لولیوم و پوا)
- خطر سوختگی برگ‌ها در صورت استفاده از آب با شوری بالا
- نیاز به شستشوی دوره‌ای خاک برای جلوگیری از تجمع نمک
مطالعه‌ای روی سه رقم چمن نشان داد که ارقام فستوکا، لولیوم و پوا به ترتیب بیشترین مقاومت را به شوری در روش آبیاری بارانی دارند
مدیریت تلفیقی روش‌های آبیاری با شوری
برای بهینه‌سازی رشد نهال‌های مقاوم به شوری، ترکیب روش‌های آبیاری با سایر راهکارهای مدیریت شوری ضروری است:
۱. آبشویی خاک
- استفاده از آب اضافی برای شستشوی نمک‌ها از ناحیه ریشه
- انجام آبشویی در فصل زمستان به دلیل تبخیر کمتر
۲. استفاده از مالچ
- کاهش تبخیر سطحی و جلوگیری از حرکت نمک‌ها به سطح خاک
- حفظ رطوبت خاک و کاهش نیاز آبیاری
۳. تغذیه مناسب
- افزایش ۲۰-۲۵ درصدی نیتروژن برای جبران کاهش جذب در شرایط شوری
- استفاده از کودهای با شاخص نمک پایین مانند سولفات پتاسیم به جای کلرید پتاسیم
انتخاب نهال‌های مناسب برای هر روش آبیاری
۱. برای آبیاری سفالی:
- گل محمدی: عملکرد رشدی بهتر نسبت به چای‌ترش در شرایط شوری
- توت: نتایج مثبت در مناطق خشک مانند سیستان
-
۲.برای آبیاری قطره‌ای:
- کینوا: تحمل شوری تا ۱۵ دسی‌زیمنس بر متر با مدیریت مناسب
- پسته: با مدیریت مصرف آب‌های شور
۳. برای آبیاری بارانی:
- چمن‌های مقاوم مانند فستوکا و لولیوم
- گیاهان دارویی مانند کوشیا
نتیجه‌گیری
روش‌های نوین آبیاری مانند سفالی، قطره‌ای و بارانی هر کدام مزایای منحصر به فردی برای رشد نهال های مقاوم به شوری دارند. انتخاب روش بهینه باید بر اساس نوع گیاه، میزان شوری آب و خاک و شرایط اقلیمی انجام شود. ترکیب این روش‌ها با راهکارهای مدیریتی مانند آبشویی، مالچ‌پاشی و تغذیه مناسب می‌تواند اثرات منفی شوری را به حداقل رسانده و رشد مطلوب گیاهان را تضمین کند.
توسعه تحقیقات در زمینه تأثیر متقابل روش‌های آبیاری و ارقام مقاوم به شوری می‌تواند راهکارهای عملی‌تری برای کشاورزی پایدار در مناطق شور ارائه دهد.
انواع نهال های شناسنامه دار در نهالستان یاسین
راه های ارتباطی با نهالستان
شعبه مرکزی: تهران -دماوند۸کیلومتری جاده فیروزکوه ۲۰۰متر بالاتر از سه راهی ابسرد، در جاده اصلی فیروزکوه روبروی مسجد اهل بیت
شعبه میاندواب: میاندواب جاده بوکان بالاتر از کشتارگاه صنعتی جنب غذاخوری دالاهو نهالستان یاسین سعادت
شماره تماس: 09123120501